„Pogański Sąd”

W lesie pomiędzy miejscowościami Kumielsk a Długim Kątem znajduje się stanowisko archeologiczne Heidengericht (niem. „Pogański Sąd”)- dawne miejsce kultu Galindów, zwane „Miejscem Mocy”. W centrum kamiennego kręgu o średnicy ok. 20 m znajduje się płaski głaz o długości 2,3 m i szerokości 1,2 m, noszący ślady celowej obróbki. Prawdopodobnie pełnił on funkcję ołtarza ofiarnego. Warto odwiedzić to miejsce i zadumać się nad prastarymi dziejami okolicy, którą dawno temu zamieszkiwały plemiona Galindów.  

Las Ochronny „Szast”

4 lipca 2002 roku przez Nadleśnictwo Pisz przeszedł huragan, który uszkodził drzewostany na powierzchni ponad 12 tys. ha. Szkody przybrały rozmaite formy. Od pojedynczych złomów i wywrotów, pochylonych drzew lub grup drzew, po całkowicie otwarte, wielohektarowe powierzchnie. W 2003 roku Minister Środowiska ustanowił na obszarze dotkniętym przez żywioł Las Ochronny „Szast”. To teren obejmujący ok. 475 ha, wyłączony z wszelkich zabiegów gospodarczych, na którym pozostawiono wywrócone, połamane i uszkodzone drzewa. Las ten przeznaczony jest do odbudowy na drodze naturalnej sukcesji. W celu ułatwienia obserwacji procesów przyrodniczych, jakie tam zachodzą, wybudowano drewnianą wieżę widokową oraz pomost nad rzeką Pisą. Do lasu ochronnego można dojść ścieżką dydaktyczną rozpoczynającą swój bieg w Piszu.  

Ośrodek Edukacji Leśnej „Pliszka”

W budynku Nadleśnictwa Pisz mieści się Ośrodek Edukacji Leśnej „Pliszka”, powstały w ramach projektu „Edukacja pójdzie w las”. Ośrodek stanowią: sale wyposażone w pomoce edukacyjne oraz pomieszczenie z eksponatami zwierząt leśnych. Ośrodek Edukacji Leśnej „PLISZKA” przystosowany jest również do korzystania przez osoby niepełnosprawne. Dodatkowo integralną część Ośrodka stanowi atrium- wiata zlokalizowana na placu nadleśnictwa oraz ścieżka dydaktyczna z tablicami edukacyjnymi obrazującymi między innymi gatunki drzew i zwierząt. Ośrodek Edukacji Leśnej „PLISZKA” jest dostępny dla wszystkich mieszkańców oraz turystów.

Wądołek- pozostałości po hucie żelaza

Wądołek (Wondolleck lub Wondollen) nad rzeką Rybnicą – miejsce, gdzie w latach 1811 – 1880 funkcjonowała huta żelaza. Do dnia dzisiejszego z prężnie funkcjonującej miejscowości i huty, przetrwały jedynie pozostałości fundamentów, urządzeń hydrotechnicznych i cmentarza położonego na południe od osady.

Młyn w Babiętach

Istniał już w XVII w., dziś zamiast mielenia mąki, młyn funkcjonuje jako mała elektrownia wodna. Gospodarz młyna prowadzi gastronomię, a w menu oferuje regionalne potrawy z ryb. Młyn znajduje się na skrzyżowaniu szlaku Krutyni i drogi na Szczytno. Miejscowość Babięta położona jest nad Babięcką Strugą, na szlaku kajakowym rzeki Krutyni, przy młynie kajakarze przenoszą kajaki. Wieś założona została w XV w. jako osada hutnicza z kuźnią, której produkowano kowadła, lemiesze oraz inne narzędzia i części rolnicze.

Młyn w Zielonym Lasku

Obiekt o charakterystycznej budowie z muru pruskiego, wraz ze śluzą i małą elektrownią pięknie wkomponowane w mazurski pejzaż. W Młynie mieściła się wcześniej papiernia, która istniała już od 1765r. W 1795 została zamknięta i około 1890 roku wybudowano w jej miejsce, pierwszy profesjonalny młyn wodny. Okoliczni mieszkańcy zwozili tu zboże do mielenia. W 1890 roku powstał budynek, dwupiętrowy, który możemy oglądać w takim stanie do dziś. Właścicielem tego budynku od 1850 r. do 1945r. była rodzina Gustawa Radke. Po II Wojnie Światowej przejął ten młyn Tadeusz Skorcz zmarły w 1951r., który to pracował u rodziny Radke jako robotnik przymusowy. Młyn jest nieczynny, a zwiedzanie jego wnętrz jest uzgadniane indywidualnie z właścicielem.  

Kanał Jegliński

Kanał łączy Jezioro Śniardwy z Jeziorem Roś. Długość kanału wynosi5 km. Jest to najdłuższy kanał w Polsce. Brzegi kanału umocnione są palami drzewnymi na kilku odcinkach, obecnie modernizowany brzeg gabionami. Istnieje możliwość wędkowania z brzegu niemal na całej długości i po obu stronach. Szczególnie wiosną i późną jesienią świetne łowisko płoci metodą spławikową. Występują tu ponadto: niewielkie leszcze, okoń, jaź, węgorz.

Prom na linie w Wierzbie

Prom w miejscowości Wierzba koło Mikołajek jest to jedyny czynny prom na wodach jezior mazurskich. Kursuje po jeziorze Bełdany. Prom w Wierzbie jest nie tylko atrakcją turystyczną, ale pozwala także skrócić drogę osobom jadącym z Mikołajek do Popielna lub Niedźwiedziego Rogu.360 metrów trwa 10 minut, w tym czasie można podziwiać piękne okolice. Żeglarzom pływającym po jeziorze Bełdany proponujemy omijać prom, ponieważ przez nieuwagę mogą zahaczyć mieczem o liny, dzięki którym jednostka przemieszcza się z jednego brzegu na drugi.

Śluza Guzianka

Znajduje pomiędzy jez. Bełdany i jez. Guzianka Mała. Została oddana do użytku w 1900 roku czyli ponad sto lat temu i działa po dzień dzisiejszy. Długość komory wynosi 44 m, szerokość wrót 7,5 m, różnica poziomu wody około 2m. Wrota śluzy otwierane są napędem elektrycznym. Śluza Guzianka jest bardzo ważnym węzłem komunikacyjnym na szlaku Wielkich Jezior Mazurskich. Stanowi wodne połączenie miasta Ruciane-Nida oraz jeziora Nidzkiego z pozostałą częścią szlaku żeglownego. W sezonie każdego dnia przeprawia się w tym miejscu kilkaset jachtów, motorówek, kajaków i innych obiektów pływających. Korzystają z niej także statki białej floty.  

Śluza Karwik

Znajduje w niedalekiej odległości od miejscowości Pisz (około 7 km), pomiędzy jeziorem Roś i Seksty na Kanale Jeglińskim. Została zbudowana w 1849 roku. Jest to śluza o napędzie elektrycznym o rozmiarze większym od Śluzy Przerwanki. Długość około 45m, szerokości 7,5m a różnica poziomów średnio 1,5 m. Obok śluzy znajduje się jaz służący do regulacji przepływu wody.  

Wyłuszczarnia nasion w Rucianem-Nidzie

Wyłuszczarnia nasion to przedsiębiorstwo zajmujące się pozyskiwaniem nasion drzew iglastych ze zbieranych i suszonych w suszarniach szyszek. Wykorzystuje się je potem do zakładania szkółek leśnych. Wyłuszczarnię nasion w Rucianem – Nidzie zbudowano w latach 1890 – 1892. Budynek stoi na końcu ulicy dworcowej i nadal produkuje nasiona. Szyszki najpierw się suszy w drewnianym budynku w czym pomaga mnóstwo drewnianych okienek. Potem szyszki przewozi się do ceglanego budynku i pod wpływem ciepła „łuszczy”, aby się otworzyły i uwalniały nasiona. Magazyn wyłuszczarni w Rucianym – Nidzie to prawdziwy kolos. Zmieści się w nim do 180 ton szyszek. W 2006 roku wyłuszczarnia została zmodernizowana.  

Dwór Łowczego w Gałkowie

W 2004 roku historyczny Dwór Łowczego został przeniesiony do Gałkowa ze Sztynortu. Z ocalałych elementów i uzupełnień został odtworzony cały budynek tak jak wyglądał pierwotnie. Od 2007 przyjmuje gości. W Dworze powstał salon w którym zgromadzono pamiątki (zdjęcia, nagrania, książki) związane z Marion Donhoff – wielką niemiecką dziennikarkę, naczelną redaktorką tygodnika „Die Zeit” oraz byłymi właścicielami Sztynortu – rodziną von Lehndorff. Salon jest miejscem na czytanie, spotkania, odczyty i dyskusje.

Kamienna Baba w Piszu

To figura ludzka o wysokości 140 cm wykuta w głazie narzutowy. Jedna z legend mówi że w 1872 roku mieszkańcy wsi znaleźli na pobliskim polu wielki kamień, ludzie postanowili, że wykorzystają go na płytę grobową, jednak gdy go podnieśli i ujrzeli na niej wyrzeźbioną twarz przypuszczali że jest pochodzenia pogańskiego. Mieszkańcy nie umieścili jej na cmentarzu. Około roku 1886 miejscowy leśniczy po polowaniu na dziki, ucieszony dobrymi łowami i wypitym alkoholem strzelił do „baby” odstrzeliwując jej nos. Baba kamienna została przewieziona do Pisza i znajduję się na placu Daszyńskiego.  

ZABYTKI:

 

Ratusz w Piszu

Pochodzi z XVII wieku. Po ponad 300 latach urzędowania tam władz miejskich budynek został rozebrany, a w jego miejsce postawiono nowy. Ratusz oddano do użytku w 1901 r. Neogotyckiej budowli charakteru nadają ostrołukowe okna i gzymsy z cegły oraz widoczny od strony rynku zegar. Ratusz zwieńcza sygnaturka z wiatrowskazem, na którym można odczytać datę zakończenia budowy- 1900 r. Warto też zwrócić uwagę na zewnętrzne drzwi, z pięknymi okuciami. Na skrzydłach widnieje herb Pisza – głowa św. Jana Chrzciciela.  

Dom królewski

Dom Królewski przy ulicy Rybackiej w Piszu to niewielki budynek w stylu barokowym zbudowany w XVIII wieku. Swoją nazwę budynek  zawdzięcza  legendzie, która głosi, że w miejscu, w którym teraz stoi spał kiedyś jeden z polskich królów – August II Mocny.                            

Wieża Ciśnień w Piszu

Piska wieża ciśnień została zbudowana w 1907 r. i była użytkowana  do 1992. W 2007 r. została wpisana do rejestru zabytków. To jeden z największych tego typu obiektów w Polsce. W 2012 r. wieża została wyremontowana. Taras widokowy, który znajduje się w hełmie wieży, ma ponad 30 metrów wysokości ukazuje panoramę Pisza i otaczającej go Puszczy Piskiej. W trzonie wieży znajduje się wystawa przedwojennych zdjęć. Obok wieży wyeksponowany został zbiornik wodny typu Intze I o pojemności 100 m3.  

Dwór w Łuknajnie

Dwór pochodzi z I połowy XIX w. Jezioro Łuknajno jest światowym rezerwatem biosfery, wpisanym na listę UNESCO – największe w Polsce miejsce lęgowe łabędzia niemego. Obecnie dwór służy turystom jako Folwark Łuknajno.  

Dwór w Stawku

Zespół dworsko-parkowy wraz z podwórzem gospodarczym, pochodzi z 2 połowy XIX i początków XX w. Z dawnego założenia zachowała się część dworu, zabudowania podwórza gospodarczego oraz pozostałości parku, który w większej części pozbawiony jest już drzew. Dwór wzniesiony w stylu neogotyckim był większy, obecnie zachowała się tylko część od strony podjazdu. Budynek dwukondygnacyjny z trójkondygnacyjną wieżą od szczytu, zwieńczoną gzymsem arkadkowym i wielobocznymi sterczynami. Od strony wjazdu zachował się balkon z ozdobną, żeliwną balustradą.  

Ratusz w Mrągowie

Ratusz zbudowany został w 1824 r. Wyremontowany w latach 90., mieści się tu Oddział Muzeum Warmii i Mazur, swoją siedzibę mają tu też organizacje społeczne. Obok budynku mieści się Strażnica Bośniacka, gdzie w 1790 r. stacjonował 9. Pułk Bośniaków. Obecnie mieści się tu izba historyczna Mrągowa. Z drugiej strony ratusza, od strony ul. Mały Rynek, znajduje się Izba Pamięci, poświęcona niemieckiemu pisarzowi, urodzonemu w Piersławku k. Piecek, Ernstowi Wiechertowi.  

Zabytkowe kamienice i budynki w Mrągowie

Centrum Mrągowa to przede wszystkim zabytkowe kamieniczki, położone przy brukowanych ulicach. Jednym z najstarszych dobrze zachowanych budynków jest kamienica na ul. Mały Rynek, w której mieści się apteka „Pod Orłem”, założona w 1819 r. przez aptekarza Graape. Na ulicy Roosevelta, wzdłuż szeregu kamienic są pozostałości po starym spichlerzu, obecnie jest tu siłownia. Budynek Urzędu Miejskiego to budowla w stylu neorenesansu holenderskiego wzniesiono w 1912 r. Przed nią stoi pomnik patrona miasta, Krzysztofa Celestyna Mrongowiusza. Budynek sądu – neogotycki budynek z 1898 r., zbudowany z czerwonej cegły.  

Pałac w Sorkwitach

Pałac w Sorkwitach wzniesiony został przez Mirbachów w latach 1850-1856 – jeden z najciekawszych przykładów budowli neogotyckich w Prusach Wschodnich. Od strony północno-zachodniej pałacu znajduje się wzniesiony budynek wozowni. W czasie, kiedy wznoszono pałac, ukształtowany został również ogród w stylu parku krajobrazowego. Na półwyspie Ostrów powstała sieć alejek, na osi widokowej pałacu, cmentarz rodowy, a od południa winnice. W 1914 r. pałac znalazł się na linii przemarszu wojsk rosyjskich i spłonął. Przeprowadzono odbudowę pałacu dokładnie według pierwowzoru. II wojna światowa oszczędziła architekturę pałacu, rozgrabiono jedynie wyposażenie wnętrz. Pałac wraz z parkiem jest własnością prywatną.  

Dwór nad jeziorem Jełmuń

Majątek ziemski malowniczo położony nad jeziorem Jełmuń. Dwór położony na wzniesieniu, w punkcie środkowym między parkiem a podwórzem gospodarczym. W parku zachowane  szerokie otwarcie widokowe na jezioro. W XIX w. własność rodziny von Voisky, w pobliżu na sąsiednim wzgórzu zachował się cmentarz rodowy. Klasycystyczny dwór pochodzi z 2 połowy XIX w. Założony na rzucie prostokąta, parterowy, przykryty dachem dwuspadowym. W elewacji frontowej ryzalit z trzema półkolistymi arkadami w przyziemiu, zwieńczony trójkątnym naczółkiem, poprzedzony półkolistym tarasem. Dwór jest obecnie własnością prywatną  

Jędrychowo 

Dawne założenie dworsko-parkowe z podwórzem gospodarczym położone nad jeziorem Lampasz. Dwór wzniesiony prawdopodobnie już w XVIII wieku. Obecnie mieści się tam dwugwiazdkowy Hotel.  

Dwór w Kaliszkach

Dworek w Kaliszkach pochodzi z 1830 roku. Po wojnie wpadł w ręce PGRu. odremontowany przez prywatnego właściciela w latach 2005-2008 pod nadzorem konserwatora zabytków. Obecnie hotel. Do dworu przylega piękny park. Najcenniejszymi okazami są dwa 300-letnie dęby oraz stary modrzew.  

Ratusz Miejski w Białej Piskiej

Ratusz Miejski – pierwszy w Białej Piskiej budynek piętrowy z kamienia z lat 1772–1777, wielokrotnie przebudowywany, w którym mieści się Urząd Miasta i Gminy oraz inne urzędy użyteczności publicznej. Budynek charakteryzuje się ciekawym kształtem a z jego wieży o wysokości ok. 30 m, można oglądać całą panoramę miasta i okolic

Wieża ciśnień w Białej Piskiej

Wodociągowa wieża ciśnień w Białej Piskiej o wysokości 34 m pochodzi z 1928 r. W najbliższych latach planowane jest uruchomienie tarasu widokowego, który stanie się jedną z wielu atrakcji miasta.  

Chata Mazurska w Pieckach

Jest jedną z nielicznych chat, które zachowały się z okresu, gdy teren gminy Piecki zamieszkiwali Mazurzy. Kształt budynku jest przykładem dawnego budownictwa ludowego. Podczas prac remontowych odkryto napis na belce z napisem 1846 r. Tablica z datą na ganku, nie jest tablicą oryginalną. Datę budowy właściciel domu odkrył podczas konserwacji ścian na północnym szczycie budynku, który wpisany jest na listę obiektów zabytkowych. Konserwator zabytków podczas prac konserwacyjnych wysnuł przypuszczenie, iż ten budynek powstał na fundamentach starszego budynku. Dowodem na to, jest miedzy innymi od północnej strony szczyt. Nie ma fundamentów i stoi na środku sklepienia beczkowego piwnicy. Chata Mazurska, pięknie utrzymana, jest własnością prywatną. Przed domem stoi kapliczka, która jest repliką kapliczki w Świętej Lipce. Chata Mazurska znajduje się naprzeciwko punktu Informacji Turystycznej przy ul. Zwycięstwa 3.  

MUZEA

Muzeum Ziemi Piskiej

Muzeum mieści się w przepięknie zrewitalizowanym ratuszu w stylu neogotyckim, który usytuowany jest w centralnym punkcie miasta. Muzeum posiada bogate zbiory przyrodnicze, etnograficzne, historyczne, archeologiczne jak również ekspozycje wystaw czasowych. Przybliżając historię Ziemi Piskiej w muzeum organizowane są różnego rodzaju wydarzenia np. rekonstrukcje, spotkania plenerowe, wykłady, warsztaty, lekcje muzealne oraz zajęcia dla dzieci.

Leśniczówka Pranie. Muzeum Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego

Położona w Puszczy Piskiej nad jez. Nidzkim leśniczówka, której powstanie datuje się na ok. 1880 r.. Od 1980 w leśniczówce mieści się Muzeum Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego  gdzie w kilku salach poświęconych pamięci poety można zobaczyć rękopisy, rysunki, archiwalne gazety i inne pamiątki związane z jego życiem. Przy leśniczówce znajdują się leśna ścieżka dydaktyczna i trasa spacerowa. Obecnie, muzeum zarządza kolejny wybitny polski poeta i eseista- Wojciech Kass. Wraz z żoną i innymi sympatykami Prańskiego Muzeum utworzyli stowarzyszenie „Leśniczówka Pranie”, wspierając tym samym działalność kulturalną prowadzoną przy muzeum. W sezonie letnim, na zewnętrznej scenie, odbywa się tu szereg koncertów i spotkań artystycznych z udziałem wybitnych polskich artystów.  

Muzeum Michała Kajki w Ogródku. Oddział Muzeum K.I. Gałczyńskiego w Praniu

Muzeum poświęcone jednemu z wybitnych polskich twórców ludowych Michałowi Kajce. Muzeum w Ogródku znajduje się w rodzinnym domu poety i w całości poświęcone jest jego osobie, życiu, twórczości i działalności. Stała ekspozycja muzealna ukazuje chronologicznie życie poety, wśród eksponatów znajdują się pamiątki po nim. m.in. kancjonały, kalendarze, czasopisma, książki, kopie rękopisów, a także narzędzia ciesielskie, dawne meble, sprzęty domowe oraz sztuka ludowa. W Muzeum organizowane są m.in. lekcje muzealne poświęcone Michałowi Kajce, ale też historii, tradycji Mazurów i sztuce ludowej. Od ponad dekady organizowany jest też tam, cieszący się dużym uznaniem, Ogólnopolski Konkurs Poetyki im. Michała Kajki.

Muzeum Wojska, Wojskowości i Ziemi Orzyskiej w Orzyszu

Muzeum Wojska, Wojskowości i Ziemi Orzyskiej w Orzyszu istnieje od 2015 r. Jego celem jest upowszechnianie i pielęgnowanie historii Orzysza – mazurskiego miasteczka. Muzeum mieszczące się w kamienicy z początku XX w. prezentuje ciekawą, często burzliwą historię Ziemi Orzyskiej. Oglądając w nim makietę unikatowej osady nawodnej można prześledzić najdawniejsze dzieje regionu. Zwiedzający mogą również zaznajomić się z tematyką rozwoju garnizonu wojskowego.  

Muzeum Reformacji Polskiej w Mikołajkach

Muzeum Reformacji Polskiej w Mikołajkach to pierwsze w Polsce muzeum poświęcone w całości historii reformacji polskiej, ze szczególnym uwzględnieniem Mazur. Na jego zbiory składają się zabytki piśmiennictwa i drukarstwa polskiego na Mazurach do 1945 r. Zbiory muzealne zawierają również inne cenne druki, dokumenty, zdjęcia, itp., związane z ruchem reformacyjnym (i nie tylko) na terenie Polski i Europy. Muzeum znajduje się przy XIX-wiecznym kościele ewangelickim w Mikołajkach.  

Muzeum Warmii i Mazur oddział w Mrągowie

Muzeum mieści się w centrum miasta w zabytkowym ratuszu. Placówka gromadzi pamiątki przeszłości regionu, powiatu i miasta Mrągowa z zakresu archeologii, etnografii, numizmatyki, historii, piśmiennictwa, sztuki współczesnej i ludowej.    

Muzeum Ernsta Wiecherta w Piersławku

Muzeum Ernsta Wiecherta w Piersławku poświęcone jest  pamięci niemieckiego pisarza, który urodził się w leśniczówce Piersławek. Najbardziej znanymi jego dziełami w Polsce są autobiografia „Lasy i ludzie” oraz powieść „Dzieci Jerominów”. Leśniczówka w Piersławku została wybudowana w 1883 roku i przez długie lata była służbowym mieszkaniem rodziny Wiechertów. Tam też znajduje się Izba Pamięci poświęcona pisarzowi. Ekspozycję stanowią dzieła pisarza wydane w języku niemieckim, polskie tłumaczenia liczne dokumenty i druki. Na jednej ze ścian budynku umieszczone są dwie tablice pamiątkowe, upamiętniające 100 i 110 rocznicę urodzin pisarza.  

Osada kulturowa w Kadzidłowie  Państwa Danuty i Krzysztofa Worobiec

Na terenie osady znajduje się chałupa z podcieniami w obu szczytach, zrębowa, wzniesiona z masywnych bali. Stanowi ona unikalny przykład mazurskiego budownictwa ludowego z przełomu XVIII i XIX wieku. Osada posiada także chałupę z Dąbrów zaadoptowaną na potrzeby „Oberży pod psem” oraz spichlerzyk podcieniowy, gdzie obecnie znajduje się rosyjska sauna – bania. W chałupie podcieniowej znajduje się muzeum, w którym zaaranżowano wnętrze mieszkalne oraz odtworzono wystrój salki z wiejskiej szkoły. Znajduje się tutaj także ekspozycja etnograficzna.  

Izba regionalna w Wejsunach

Izba regionalna znajduje się w jednej z drewnianych, zabytkowych chałup w Wejsunach. Założona została przez Eugeniusz Bielawskiego – miejscowego nauczyciela, znanego działacza społeczno-kulturalnego. Przez wiele lat gromadzone były tutaj stare meble, przedmioty codziennego użytku, narzędzia gospodarskie wykorzystywane przez dawnych mieszkańców regionu. W izbie znajdują się także rzadkie egzemplarze gazet i druków mazurskich oraz stare fotografie. Do ciekawszych eksponatów należą: kronika Wejsun oraz przedwojenna mapa szkolna regionu.  

Muzeum Przyrodnicze w Popielnie 

W zabytkowym spichlerzu z XVIII wieku zgromadzono materiał prezentujący dorobek i bieżące prace Stacji. Ekspozycja składa się z kilku działów, z których największy przedstawia kolekcję zrzutów poroża jeleni. Dalsze działy poświęcone są bobrom europejskim, zespołom roślinnym występującym na terenie lasu, a także zadrzewieniom śródpolnym Półwyspu Popielańskiego. W kolejnych salach poznajemy życie ostatnich dzikich koni Europy: koników polskich i innych wolno żyjących zwierząt zamieszkujących Puszczę Piską. Zobaczyć możemy też ekspozycje sań i wozów zaprzęgowych z różnych okresów.  

Prywatne muzeum Pszczelarstwa Adama Witkiewicza w Wielkim Lesie 

W Wielkim Lesie koło Pisza na turystów czeka pasieka i ule ze szklanymi ścianami. Odwiedzający pasiekę mogą nie tylko kupić jeden z kilku rodzajów miodu, ale również zobaczyć jak żyją i gromadzą miód pszczoły.

KOŚCIOŁY:

 

Kościół pw. Matki Bożej Szkaplerznej w Orzyszu

Kościół został wybudowany przez protestantów w 1530 r. Wieża kościoła wystawiona w połowie XVII wieku spłonęła w 1820 r. Główny ołtarz pochodził z połowy XVII wieku i został usunięty po II Wojnie Światowej. Obecny ołtarz z inicjatywy ks. Adamskiego został wykonany w 1948 r. przez Ojców Franciszkanów z Niepokalanowa. W 1961 r. ks. bp. Tomasz Wilczyński poświęcił nową figurę ufundowaną przez orzyszan, rzeźbioną Matkę Bożą Szkaplerzną. Piękne witraże we wszystkich oknach wykonano w 1974 r., a w 1994 r. zakupiono nowy dzwon o wadze 360 kg, który został wykonany przez najstarszą w Polsce firmę ludwisarską, natomiast w 1999 r. przy kościele stanęła rzeźba papieża Jana Pawła II, wykona przez lokalnego rzeźbiarza Pana Mieczysława Żebrowskiego.  

Kościół Pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa W Orzyszu

Na początku XVI wieku kościół katolicki w Orzyszu był filią Okartowa i należał do dekanatu reszelskiego. W okresie reformacji panowało tu wyznanie ewangelickie. Za czasów niemieckich prowadzili tu duszpasterstwo kapłani katoliccy z Pisza, a potem z Giżycka. Przed pierwszą wojną światową kaplicę urządzili katolicy i w 1913 roku poświęcono ją Sercu Jezusowemu. Dnia 20 grudnia 1937 roku utworzono tu stałą placówkę duszpasterską, a w roku 1945 erygowano parafię.  

Kościół w Okartowie

Kościół ten powstał około 1500 r., w okresie Zakonu Krzyżackiego. Po 1530 roku w wyniku sekularyzacji Prus, kościół przeszedł w ręce ewangelików. W 1799 roku na fundamentach starego kościoła wzniesiono nowy kościół z kamienia polnego. W wyniku działań wojennych  I wojny światowej kościół uległ silnemu zniszczeniu. Parafię rzymskokatolicką pw. Niepokalanego Serca NMP erygował w 1984 r. ks. Biskup Jan Obłąk, Biskup Warmiński. W kościele zachował się barokowy ołtarz z XVII w. oraz dwa piękne drewniane żyrandole z 1914 – 1920 r.  Boczne płyciny ławek polichromowane bogate są w ciekawą symbolikę roślinno-geometryczną, między którymi umieszczone są napisy w języku niemieckim pochodzące z Biblii. Na kamieniu, w murze otaczającym plac kościelny, wykuty jest w języku niemieckim napis: „Z okazji odbudowy po zniszczeniach wojennych mur ten wznieśli wspólnymi siłami mieszkańcy Okartowa w 1920 roku”.  

Kościół w Klusach

W 1354 roku Krzyżacy wybudowali kaplicę poświęconą NMP, którą przejęli podczas reformacji protestanci. W 1755 r. – w miejscu kaplicy zbudowano kościół, który w 1858 roku uległ spaleniu. Obecny kościół odbudowano w r.1884, natomiast katolikom przekazano go w 1947 r. Kościół zbudowany w stylu neogotyckim, jest jednonawowy, pokryty dachówką „holenderką”. Wieża kościoła w stylu gotyckim pokryta jest łuską z blachy ocynkowanej. Należy do zabytków sakralnych.

Kościół ewangelicki w Mikołajkach

 Klasycystyczny kościół ewangelicko-augsburski pw. Świętej Trójcy w Mikołajkach został wzniesiony w latach 1841-1842 według projektu światowej sławy architekta Karola Fryderyka Schinkla. Przy kościele znajduje się Muzeum Reformacji Polskiej.  

Kościół prawosławny (dawna bożnica żydowska) w Mrągowie

Mrągowska cerkiew to dawny budynek synagogi, zabranej przez hitlerowców gminie po Nocy Kryształowej. Początkowo duchowieństwo prawosławne dzierżawiło budynek. W 2000 r.  zadbano o piękny wystrój cerkwi. Po zakończeniu prac odbyło się w świątyni nabożeństwo ekumeniczne, w którym uczestniczyli nie tylko miejscowi, ale również przedstawiciele różnych wyznań. Budynek został przekazany na cerkiew, która w 2000 r. została odnowiona.  

Kościół ewangelicki w Mrągowie

Obiekt wybudowany w XVIII wieku, był kilkakrotnie przebudowywany. Wewnątrz znajduje się kruchta północna – salowa i absyda z 1753 r. Za ołtarzem znajduje się płyta nagrobkowa, pamiętająca czasy sprzed 1786 r.  

Kościół św. Jana Chrzciciela w Piszu

Kościół został wybudowany w 1843 r. na miejscu wcześniejszej świątyni zniszczonej przez pożar. Posiada konstrukcję ryglową, do budowli przylega wieża z końca XVII w. W środku można obejrzeć piękny ołtarz z VII w. z obrazem Chrystusa Ukrzyżowanego. Z początków XVII w. pochodzi ambona ozdobiona dużymi figurami Mojżesza i św. Jana Chrzciciela. Kościół przed wojną należał do społeczności ewangelickiej od 1945r. jest siedzibą parafii rzymsko-katolickiej.  

Kościół neogotycki w Ukcie

W 1860 r. podpisano dekret o erygowaniu kościoła, a w 1864 r. uroczyście konsekrowano kościół. Został wzniesiony z czerwonej cegły w stylu neogotyckim, bez wieży, z fasadą skierowaną na zachód i apsydą od wschodu. Fasadę frontową zdobi sygnaturka, w której umieszczono niewielki dzwon, oraz rozeta z nietypowym maswerkiem w kształcie gwiazdy Dawida. W prezbiterium znajduje się ołtarz oraz neogotycka nastawa ołtarzowa.  W 1981 r. kościół przejęła lokalna społeczność katolicka. W kościele znajduje się  XVI – wieczny obraz włoskiego malarza Girolamo Muziano przedstawiający scenę opłakiwania Chrystusa przed złożeniem go do grobu.  

Kościół św. Andrzeja Boboli w Białej Piskiej                                  

Kościół pw. św. Andrzeja Boboli wybudowany został w latach 1756-63 – trójwymiarowy wraz z wieżą z 1823 roku o wysokości 23 m, według projektu sławnego architekta Karola Fryderyka Schinkla. W ostatnich latach kościół został w całości odnowiony.  

Kościół w Nawiadach

Jeden z najstarszych kościołów na Mazurach wybudowany w latach 1600-1603. Drewniana wieża kościelna pochodzi z 1687 r.,  z barokowym ołtarzem z cennymi obrazami. Na górze ołtarza zobaczyć możemy dwie postacie świętych: Piotra z kluczami i Pawła z mieczem a pośrodku krzyż promieniujący. W środku ołtarza znajduje się obraz Matki Bożej z dzieciątkiem Jezus na ramieniu. Znajduje się tam również anioł chrzcielny trzymający w rękach misę, na którą kładziono dziecko i udzielano chrztu. Kościół okala mur z sześcioma narożnikami i czterema wyjściami, a przed nim ustawiony jest potężny głaz, który upamiętnia poległych w czasie działań wojennych żołnierzy. Nazwiska i imiona umieszczone są na pamiątkowej tablicy w przedsionku kościoła.  

Klasztor w Wojnowie

Zespół klasztorny w Wojnowie zbudowany został w połowie XIX wieku. Na końcu wsi z prawej strony głównej drogi, znajduje się dawny żeński klasztor starowierców z maleńką molenną. Zabudowania otacza murek ze skromną bramą. Wokół podwórza ciągną się budynki zakonne i gospodarcze. W centrum stoi świątynia, w jej przedsionku eksponowane są stare zdjęcia z przedwojennego Wojnowa. W nawie głównej świątyni możemy zobaczyć ikony przedstawiające Świętą Trójcę, Matkę Boską, Chrystusa i proroków.  

Cerkiew w Wojnowie

Drewniana Cerkiew Prawosławna w Wojnowie wzniesiona została w latach 1921-1923. Zbudowana jest na wzór rosyjskich cerkwi z okolic Tweru, skąd pochodził Aleksander Awajew – inicjator budowy obiektu w Wojnowie. Po II wojnie światowej weszła w skład Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. W 1995 r. zakończono gruntowny remont cerkwi i dokonano jej rekonsekracji.  

Kościół ewangelicki w Sorkwitach

Początkowo była to budowla z muru pruskiego, kryta słomą. Na przełomie XVI i XVII wieku stary kościół rozebrano  i rozpoczęto budowę nowego w stylu barokowym. Wieżę wybudowano w I pół. XVIII wieku.  Od 1754 r. wygląd kościoła nie uległ zmianie. Jest to budowla murowana, stalowa. Sklepienia podtrzymują cztery pary kolumn. Obok kościoła – pamiątkowy kamień ku czi Jana Goerke, syna pastora, lekarza urodzonego w Sorkwitach w 1750 roku założyciela służby zdrowia w wojsku pruskim.  

Kościół w Turośli

Zabytkowy kościół parafialny wzniesiony w pierwszej połowie XIX wieku.  

Kościół w Kociołku Szlacheckim

Gmach kościoła został wzniesiony w 1904. Świątynia murowana, jednonawowa, kryta dachówką. W prezbiterium pod witrażem przedstawiającym Matkę Bożą i św. Jana pod krzyżem znajduje się przedstawienie Ostatniej Wieczerzy. Na ścianach bocznych wiszą stacje Drogi Krzyżowej, malowane na płótnie. W bocznych ołtarzach obrazy Jezusa Miłosiernego i Matki Bożej Gietrzwałdzkiej.  

Kościół w Drygałach

Pierwszy kościół w Drygałach zbudowano w XV wieku. Spalili go w czasie Potopu (1656) będący na polskiej służbie Tatarzy. Kościół szybko odbudowano, a potem rozebrano w 1730 roku. W latach 1731 – 1732 zbudowano istniejąca do tej pory świątynię. W środku zachował się barokowy ołtarz. Przy kościele groby wojenne z okresu I wojny światowej.

Kościół w Rożyńsku

Kościół neogotycki z 1894 r.. Zbudowany na miejscu starszego, drewnianego kościoła, wcześniej rozebranego. Ze starszej budowli zachował się późnorenesansowy ołtarz – obecnie znajdujący się w skansenie w Olsztynku.  

Kościół w Wejsunach

Kościół Ewangelicko – Augsburski, neogotycki z 1898 r.  

Kościół w Kumielsku

Parafia powstała w drugiej połowie XV wieku. W czasie reformacji w parafii Kumielsk zaprowadzono wyznanie ewangelickie. Pierwotny, drewniany kościół spalił się w 1720 roku. Odbudowany, znów ucierpiał w skutek pożaru w roku 1849. Jeszcze tego samego roku ponownie go odbudowano, wieżę zaś wzniesiono w 1874 roku. Po II wojnie światowej w 1945 roku kościół ten przejęła ludność katolicka.